ნაადრევი ქორწინება – ნორმად აღიარებული ქალზე ძალადობის ფორმა საქართველოში

 

ქალთა მიმართ ძალადობის ეროვნული კვლევის შედეგები საქართველოში:

• ქალებისა (66%) და კაცების (78%) უმეტესობა ეთანხმება იმ მოსაზრებას, რომ ქალის ყველაზე მნიშვნელოვანი როლი სახლის საქმეების მოწესრიგებაა.
• ქალების თითქმის ერთი მეოთხედი (23%) და კაცების თითქმის ნახევარი (42%) მიიჩნევს, რომ ცოლი უნდა ემორჩილებოდეს ქმარს.
• ქალების ერთი მეოთხედსა (22%) და კაცების ერთ მესამედს (31%) მიაჩნია, რომ ცოლის ცემა გარკვეულ შემთხვევებში გამართლებულია.
• როგორც მამრობითი (50%), ისე მდედრობითი (33%) სქესის რესპონდენტებს მიაჩნიათ, რომ ინტიმური პარტნიორის მხრიდან ძალადობა პირადი ცხოვრების საკითხია და მასში არავინ უნდა ჩაერიოს.
• კაცების 22%-ისა და ქალების 14%-ის აზრით, თუ ქალი გააუპატიურეს, მან დაუდევრობა ჩაიდინა და ამიტომაც აღმოჩნდა ასეთ სიტუაციაში.

პირადად ჩემთვის, ქალთა​ ​მიმართ​ ​ძალადობის​ ​მძლავრი იარაღი ნაადრევი ქორწინება, ნაადრევი უღელში შებმა და ნაადრევი “პატრონს ჩაბარებაა”. ის შედეგებიც, რაც ეროვნულმა კვლევამ აჩვენა, ჩვენში დაუწერელ კანონად აღიარებულმა არასრულწლოვანთა ქორწინებამ მოგვიტანა.  სანამ თვალს გაახელს, მანამდე რომ უკრავენ თავს საზარეულოში, დიდი შანსია მან თქვას რომ მისი ადგილი “კუხნაშია”, მთავარი ფუნქცია შვილების გაზრდა და მოსიყვარულე მეუღლედ დარჩენაა. უნდა მოითმინოს, უნდა აიტანოს, აბა როგორ უნდა.. ოჯახში უფროსი მაინც კაცია…

რეალურად ადრეული ქორწინება ბავშვთა უფლებების დარღვევაა, რადგან ბავშვებს, თავისი ასაკიდან გამომდინარე, ქორწინებაზე თავისუფალი, გააზრებული და ინფორმირებული თანხმობის გაცემა არ შეუძლიათ.

ქართული კანონმდებლობა კრძალავს ბავშვთა ქორწინებას, მაგრამ მთელი საზოგადოება, მათ შორის ისეთი მძლავრი ინსტიტუტი, როგორიც არის ეკლესია, ქადაგებს რომ ოჯახი წმინდაა და ოჯახის საქმეში ჩარევის უფლება არავის აქვს. ამას იძახიან იმ გოგონების მშობლებიც კი, რომლებიც დედ-მამის თანხმობის გარეშე დაოჯახდნენ. არსებობს მაგალითები, როცა მცირეწლოვანი წყვილი სამოქალაქო ქორწინებაში არ არის, მაგრამ ჯვარი აქვთ დაწერილი, რაც მათ ოჯახს საზოგადოების თვალში​ ​იმხელა​ ​ლეგიტიმაციას​ ​ჰმატებს,​ ​რომ​ ​მის​ ​წინააღმდეგ​ ​ვერავინ​ ​წავა.

საქართველოში ხშირად ქორწინება გამოსავალია. გამოსავალი იმ სიტუაციიდან თუ მცირეწლოვან გოგონაზე იძალადეს, ის ფეხმძიმედ არის. ასეთ შემთხვევაში სასწრაფოდ ხდება მისი ოჯახის უღელში შებმა, მოძალადე მამაკაცთან დატოვება, იმის შიშით, რომ არ ამოქმედდეს სტიგმა, რომ ის არის ხელიდან წასული, მსუბუქი ყოფაქცევის და ა.შ. სინამდვილეში, ეს არათუ გამოსავალია, პირიქით, არასრულწლოვანის მდგომარეობის დამძიმებაა.
გასული წლის 6 თვეში საქართველოში 396 არასრულწლოვანი გახდა მშობელი, მათ შორის 382 გოგონაა. ანუ თავად ბავშვი სხვისი დედაა.. 

როგორც წესი მცირეწლოვანმა გოგონამ არ იცის და ვერ ეცოდინება ის მოსალოდნელი პრობლემები, რაც მას ელის ნაადრევი ქორწინების შემთხვევაში. გარდა იმისა, რომ განათლების მიღების და მატერიალური კეთილდღეობის შესაძლებლობები უმცირდება, ყველაზე მთავარი მაინც არის გოგონას ჯანმრთელობა. როცა ის იწყებს ნაადრევ სექსუალურ ცხოვრებას, როცა ის ბავშვობაში ხდება დედა, თან რამდენჯერმე. მოზარდობის ასაკში მიმდინარე ორსულობა გამოუსწორებელ ზიანს აყენებს მის ჯანმრთელობას. ხოლო, დედები, რომლებიც უშვებენ იმ ფაქტს რომ შესაძლოა მათი შვილი 13, 14, 15 წლის ასაკში თავად გახდეს დედა, დარწმუნებული ვარ, ვერ აცნობიერებენ რა რისკს სწევს მისი შვილი.

გაეროს ოფიციალური სტატისტიკით, განვითარებად ქვეყნებში ყოველწლიურად შვიდ მილიონზე მეტი არასრულწლოვანი გოგონა მშობიარობს, რომელთა შორის ორ მილიონს 14 წლამდეც კი არ მიუღწევია. დაახლოებით 70 000 მოზარდი გოგონა კვდება ორსულობასა და მშობიარობასთან დაკავშირებული პრობლემებისგან, აბორტები კი 3​ ​მილიონზე​ ​მეტ​ ​მოზარდზე​ ​მოდის.

მე მყავს ორი შვილი, ორივე გოგო და არავითარ შემთხვევაში არ გავიმეტებ მათ​ ​ნაადრევი​ ​ქორწინებისთვის.

საიდან ამდენი ძალადობა სკოლებში? აი, აქედან

გორში 14 წლის ბიჭმა თანაკლასელი გოგონა გააუპატიურა. ასე ამბობენ სკოლაში, თუმცა  თბილისში ჩატარებული ექსპერტიზის დაკვნა თვალით არავის უნახავს. სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე გოგონას ოჯახი სავარაუდო მოძალადეს უჩივის, მაგრამ ბიჭის ასაკის გამო, კანონი მის მიმართ ლოიალურია. შედეგად, „მოძალადეც“ და „მსხვერპლიც“ ისევ ერთად დადიან სკოლაში, ისევ ერთად სხედან გაკვეთილზე.  სკოლას უფლება არ აქვს მოზარდებს გაკვეთილებზე დასწრება აუკრძალოს. თუმცა დირექციას არც რეკომენდაცია გაუცია შინ სწავლის მეთოდზე გადაიყვანონ ბავშვები.

სკოლის დირექტორს პირადად ვესაუბრე და მომხდარი არ უარყვია, თუმცა ამბობს, რომ შემთხვევა საგაკვეთილო საათებში არ მომხდარა და საქმის დეტალებს არ იცნობს. კითხვაზე, მუშაობენ თუ არა 14 წლის მოზარდებთან ფსიქოლოგები, დირექტორი მპასუხობს, რომ ფსიქოლოგი არ ჰყავთ და ტელეფონს თიშავს.

მთელი სოფელი შეძრულია მომხდარით, ოჯახები ერთმანეთს გადაემტერნენ.  სკოლა კი სადაც ამბის მთავარი გმირი 14 წლის გოგო და 14 წლის ბიჭი ყოველ დღე სავალდებულოდ დადიან, სახიფათოდ დუმს. დირექტორმა ამ თემაზე საუბარი ყველას აუკრძალა. მათ შორის, შეძრწუნებულ მასწავლებლებსაც, რომლებისთვისაც რეკომენდაციები არავის მიუცია, როგორ მოიქცნენ ამ ვითარებაში. რა უპასუხონ მერხებიდან მომზირალ ათობით დაბნეულ თვალს.

~.

გაჩუმდითო, თქმა დირექტორმა და გაისუსა სკოლა. მოზარდებს კითხვები აქვთ, მაგრამ თემა ტაბუდადებულია. უფროსები მზად არ არიან სასაუბროდ. ყველა მასწავლებელს საგანგებოდ აეკრძალა მოსწავლეებთან და მშობლებთან ზოგადი საუბრები ძალადობაზე. დირექტორს ფსიქოლოგების ხსენებაც არ უნდა და მიზეზად გამოძიების მიმდინარეობას ასახელებს …

საქმეს სამართალდაცველები იძიებენ. სოციალური სამსახურიც ჩართულია. ინფორმაციას განათლების სამინისტროც ფლობს. მაგრამ ბავშვებთან, რომლებმაც მოხდარი სექსუალური ფაქტის შესახებ იციან, არავინ მუშაობს. უყურებენ თანატოლ ბიჭს და გოგოს თვალებში და იმ კითხვებს, რაც თავში უტრიალებთ, არავინ პასუხობს.

უმოქმედობა მაშინ, როცა ეს ყველაზე მეტად საჭიროა.

რა შედეგს მივიღებთ უადგილო სიჩუმით?

ეს ამბავიც ჩაივლის.

მერე გაგვიკვირდება, საიდან ამდენი ძალადობა სკოლაში..

ციფრული ბავშვობა – ბავშვები online სამყაროში

“ბავშვობაში მეც ვიყავი ბულინგის მსხვერპლი, მაგრამ მაშინ, ჩემს ბავშვობაში, სახლში რომ შემოვიდოდი და კარს დავხურავდი, იქ მთავრდებებოდა ჩემი ჩაგვრა. ახლა მარტო არასდროს ხარ. ახლა ბულინგი კვირაში 7 დღე, 24 საათი გრძელდება.  ეს არის ონლაინ ცხოვრების ზიანი” – ამბობს მსოფლიოს ერთ-ერთი წამყვანი ავტორიტეტი ბავშვების მიერ ინტერნეტისა და ციფრული ტექნოლოგიების გამოყენების საკითხებში, ბრიტანეთის უმაღლესი ჯილდოს მფლობელი ჯონ კარი.

 

ბავშვები და 18 წლამდე მოზარდები, მსოფლიოს ინტერნეტის მომხმარებელთა მესამედია. ყოველი სამიდან ერთი ბავშვი ინტერნეტმომხამრებელია. ინტერნეტით დაინტერესებული ბავშვების ასაკი სულ უფრო მცირდება.

თავისთავად ის ფაქტი, რომ ბავშვებს ინტერნეტზე ხელი მიუწვდებათ, კარგია. თანამედროვე ეპოქაში ციფრული ბარიერი დაკარგულ შესაძლებლობებს უდრის. ბავშვები, რომლებსაც არ აქვთ ინტერნეტი მოკლებულნი არიან საგანმანათლებლო რესურსებს, გლობალურ ინფორმაციას, როგორც ციფრული უნარების შეძენას, ასევე თვითგამოხატვის ახალი ფორმების განვითარების შესაძლებლობას. დადგენილია, რომ როცა ადამიანი ზრდასრულ ასაკს აღწევს და შრომით საქმიანობაში ერთვება, ინტერნეტზე წვდომა ან მისი უქონლობა შესაძლოა მისთვის პირდაპირ ნიშნავდეს თავის რჩენის შესაძლებლობას ან ამ შესაძლებლობის არ ქონას. ინტერნეტით მოსარგებლე ბავშვები საკუთარ სათქმელს გამოხატავენ  ბლოგებით, ვიდეოებით, სოციალური მედიით, ჰაშთაგებით და სხვა საშუალებებით. ისინი აღიარებენ ციფრული საშულებების პოტენციალს ინფორმაციის მოპოვებაში და იმ პრობლემების მოგვარებაში რაც მათ ოჯახებს და თემებს აწუხებს.

 

 

თუმცა არ უნდა დაგვავიწყდეს ონლაინ რისკები და ინტერნეტის შესაძლო მავნე ზეგავლენა ბავშვთა კეთილდღეობაზე.

ციფრული საფრთხეები, ონლაინ ცხოვრების ზიანი:

ინტერნეტი ზრდის ტრადიციულ რისკებს და ქმნის ბავშვებზე ძალადობის და მათი ექსპლუატაციის ახალ ფორმებს. “კლიენტზე მორგებული” სექსუალური ვიდეომასალა ბავშვების მონაწილეობით. ან თავად ბავშვების მიერ შექმნილი მასალა, როგორიც არის მაგალითად სექსუალური შინაარსის კომენტარი, მესიჯი, ვიდეო, აუდიო და ა.შ.

ბავშვები ყველაზე ნაკლებად აცნობიერებენ ინტერნეტის ბნელ მხარეებს. შესაბამისად ონლაინ ყველაზე მეტი ზიანი მათ შეიძლება მიადგეს.

ზოგ მშობელს ჰგონია, რომ ეს რისკები მხოლოდ თეორიულად არსებობს. სინამდვილეში, მსოფლიოში არც ერთი ბავშვი რომელიც ინტერნეტით სარგელობს ბოლომდე დაცული არ არის. მეტიც, ბავშვზე ზრუნვის და მათი დაცვის ტრადიციული მეთოდები შეიძლება სრულიად უძლური აღმოჩნდეს.

ინტერნეტი ბავშვისთვის ხელმისაწვდომს ხდის ისეთი შინაარსის მასალას, რაც მას სხვაგვარად ხელში ვერ ჩაუვარდებოდა. ასევე ამყარებინებს პოტენციურად საშიშ ურთიერთობებს, რასაც სხვაგვარად ვერ დაამყარებდა.

 

ონლაინ რისკები სამ ჯგუფად იყოფა:

1. შინაარსობივი რისკები: როცა ბავშვისთვის ხელმისაწვდომია არასასრუველი და მისი ასაკისთვის შეუფერებელი შინაარსის მასალა. ის შეიძლება შეიცავდეს სექსუალური, პორნოგრაფიული, ძალადობის ამსახველი ვიდეო-ფოტო მასალას. რასისტულ გამონათქვამებს, სიძულვილის ენას, ვებ-გვერდებს, რომლებიც აქეზებს არაჯანსაღ და საშიშ ქცევას. მაგალითად, საკუთარი სხეულის დაზიანებას. თვითმკვლელობას, ანორექსიას და ა.შ.
2. კონტაქტური საფრთხეები: როცა ბავშვი ჩართულია სახიფათო ურთიერთობაში. ასაკისთვის შუეფერებელი შინაარსის კომუნიკაცია ზრდასრულის მხრიდან.
3. ქცევითი რისკები: როცა ბავშვის ქცევა ხელს უწყობს მისთვის სახიფათო კავშირების დამყარებას. ეს შეიძლება გამოჩნდეს ბავშვის ნაწერებში ან გამოიხატოს სხვა ბავშვების მიერ სიძულვილის ენის გამოყენებაში. რასიზმის წაქეზებაში, სექსუალური შინაარსის ფოტომასალის გამოქვეყნებასა და გავრცელებაში. მათ შორის თავისი გადაღებული ფოტოების ან სხვა სახით შექმნილი მასალის გავრცელებაში.

 

UNICEF-ის რეკომენდაციაა, მეტი ყურადღება დაეთმოს არა ეკრანებთან გატარებული დროის კონტროლსა და შეზღუდვას, არამედ მის შინაარს. გაცილებით მნიშვნელოვანია, რას აკეთებენ ბაშვები ონლაინ, ვიდრე რამდენ დროს ატარებენ ეკრანებთან. 

ძალადობა, ექსპლუატაცია, ბავშვებით ვაჭრობა არა მხოლოდ ინტერნეტის ბნელ მხარეშია აქტუალური, არამედ ძირითად ციფრულ პლატფორმებსა და სოციალურ მედიაშიც. ბავშვებს ემუქრება სხვა საფრთხეებიც, კიბერბულინგი, ასაკისთვის შეუფერებელი ონლაინრესურსები. მაგალითად პორნოგრაფიული და აზარტული თამაშების საიტები. ამ საიტებზე ბავშვები დაუბრკოლებლად შედიან და ბევრი მათგანისთვის უარყოფითი ზეგავლენა შეიძლება დამანგრეველი აღმოჩნდეს. ონლაინ მიყენებულმა ზიანმა შეიძლება სამუდამოდ დაუმახინჯოს ცხოვრება პატარას.

იმ ბავშვებთან, რომლებიც სარგებლობენ ინტერნეტით, უფროსების მხრიდან დადებითი კომუნიკაციის უნარის განვითარება აუცილებელია. მათ უნდა აუხსნან ბავშვებს ციფრული ტექნოლოგიების გონივრულად გამოყენების მნიშვნელობა და მხოლოდ აკრძალვებით არ შემოიფარგლონ. ბავშვებს არ ესმით რამდენად მოწყვლადები არიან ონლაინ საფრთხეების წინაშე და ვერც პასუხისმგებლობას აცნობიერებენ რომ იყვნენ წესიერი ციფრული მოქალაქეები.

 

საჭიროა ვასწავლოთ:

ყველა, ვისაც გაიცნობს ინტერნეტში, შეიძლება არ იყოს ნამდვილად ის. შეიძლება ჰქონდეს სხვა სახელი და გვარი, შეიძლება ჰქონდეს ბოროტი მიზნები და ა.შ.

ყველაფერი, რასაც ისინი ქსელში გაავრცელებენ, დატოვებული კომენტარები იქნება, ფოტოები თუ ვიდეობი, ვეღარ ჩაითვლება პირად ინფორმაციად. ნემისმიერ მომენტში, მათ შორის, ისეთ დროს, როცა გაიზრდებიან და სხვა ღირებულებები ექნებათ, შეიძლება წინ დახვდეს ბავშვობაში გაზიარებული სტატუსი. ამისთვის უნდა იყოს მზად.

ბავშვებმა უნდა იცოდნენ, რა შეიძლება მოჰყვეს მათ მიერ შექმნილ მასალას. ვთქვათ, სკოლაში გადაღებული სახუმარო ვიდეოს გაზიარებას ინტერნეტში. ამის ძალიან კარგი მაგალითია მოყვანილი წიგნი-კომიქსი “წრიპა ბიჭის” მეოთხე ნაწილში, სადაც  ერთი შეხედვით უმტკივნეულო და მხიარული ვიდეოს გავრცელების შემდეგ მთავარ გმირს მილიონობით ადამიანი დასცინის, მას “პამპერს ხელიანს” უწოდებს და ძალიან დიდხანს ის ვეღარ გამოდის ამ ვიდეოს ჩრდილიდან.

ბავშვმა უნდა იცოდეს, რომ თუნდაც ხუმრობით გადაღებულ ფოტო/ვიეო მასალა სადაც რაიმე უხერხული მომენტია ასახული, შეიძლება ზიანის მომტანი იყოს თუ ის უცხოს ჩაუვარდება ხელში. მაგალითად, ბავშვს აწეული აქვს კაბა ან გასახდელში დგას საცვლებით. ეს შეიძლება ძალიან ადვილად ჩაუვარდეს ხელში უცხო პირებს და გამოძალვის საფრთხის წინაშე დააყენოს ბავშვი. გასათვალისწინებელია, რომ ასეთ დროს ბავშვები ,როგორც წესი, დახმარებას სთხოვენ არა უფროსებს, არამედ თანატოლებს, რაც საქმეს კიდევ უფრო ართულებს.

პირადი სივრცის და პირადი მონაცემების დაცვა: საჭიროა ვასწავლოთ, რომ თუ თავის პირად მონაცემებს არ გაუფრთხილდება, შეიძლება ვინმემ მათი იდენტობა მიითვისოს და ბოროტად გამოიყენოს მათი მონაცემები.

ონლაინ კომუნიკაციის წესები: საჭიროა დავეხმაროთ ბავშვებს გაიგონ, რომ ონლაინ კომუნიკაცია ძალიან განსხვავებულია ტრადიციული კომუნიკაციისგან. ის მოკლებულია სიტყვიერ მასალას, ხმას, მიმიკას და ადვილად შეიძლება ანონიმურად იქცეს. მაგალითად, ბავშვს ვეკითხები, ვთქვათ სკოლიდან გამოსვლის დროს დედამ ფეისბუქზე მოგწერა რომ მოსვლას ვერ ახერხერბს და ახალ თანამშრომელს სთხოვა შენი გამოყვანა. ის კი წითელი, ??000??  ნომრის მანქანით დაგელოდება სკოლის ეზოში. რას იზამ? რათქმაუნდა, დაგიჯერებ – მპასუხობს ბავშვი. აი ამ დროს ვუხნი, რომ ჩემი ფეისბუქპროფაილის ასლის გაკეთება ყველას შეუძლია, მათ შორის ბოროტი ჩანაფიქრის მქონე ადამიანს. ამიტომ არასოდეს ენდო საეჭო მონაწერს, აუცილებლად დაურეკე დედას და გადაამოწმე, მართლა პრობლემა აქვს სკოლიდან შენს გაყვანასთან დაკავშირებით, თუ არა.

 

მიუხედავად იმისა, რომ ინტერნეტმომხმარებლების მესამედს ბავშვები შეადგენენ, საერთაშორისო ინტერნეტპოლიტიკა მორგებულია ზრდასრულთა მოთხოვნებს. ამიტომ განსაკუთრებული ყურადღება ზრდასრულებს მართებთ. როგორც სახელმწიფოს, ისე კერძო სექტორს. თუმცა ვიდრე განვითარების მაღალ სტანდარტებს მივაღწევდეთ, სჯობს მშობლებმა ვაკონტროლოთ რას აკეთებენ ბავშვები ინტერნეტში და ვასწავლოთ მათ ინტერნეტწიგნიერება.

P.S. წერილი ეყრდნობა გაეროს ბავშვთა ფონდის გლობალური ანგარიშის, ”მსოფლიოს ბავშვთა მდგომარეობა: ბავშვები ციფრულ სამყაროში” პრეზენტაციას. 

საოცნებო “მუქთა კუბო”

„მესიებში“ არ გვიმართლებს..

აშკარაა, ჩვენი არჩეული არც ერთი „წინამძღოლი“ეფექტური მხსნელი არ გამოდგა. ქვეყანაში სოციალური ფონი უარესდება. უმუშევრობა ეროვნულ პრობლებათა ჩამონათვალში პირველ ადგილზეა. ყველა კვლევით სუბიექტური სიღარიბე გაზრდილია. ანუ ადამიანები ახლა უფრო ღარიბად თვლიან თავს, ვიდრე რამდენიმე წლის წინ. ასეთია მოცემულობა.

ორი ვარიანტი გვაქვს – ვიძახოთ: „გვეშველება რამე“?! ან ჩვენ თვითონ ავაშენოთ სახელმწიფო.

ოღონდ „ჩვენ თვითონში“ ყველას ვგულისხმობ – ჩემს ოჯახს, სამეგობროს, სანათესაოს, სამეზობლოს, სანაცნობოს, მათ ოჯახებს, მათ სამეგობროებს, მათ სანათესაოებს, მათ სამეზობლოებს, მათ სანაცნობოებს …

ვისთვის რა არის სახელმწიფო? ვიღაცისთვის იგივე მთავრობაა, ვიღაცისთვის მეწველი ძროხა, სხვებისთვის საერთოდ განყენული „რაღაც” ყველაზე და ყველაფერზე ზრუნვა რომ ეკისრება.

სინამდვილეში რა არის სახელმწიფო? ეს არის ჯგუფი ადამიანებისა, რომლებიც სახლობენ ფიქსირებულ ტერიტორიაზე, აქვთ საერთო კანონები, ჰყავთ მთავრობა და შესწევთ საერთაშორისო ურთიერთობის წარმართვის უნარი.

ვინ აფინანსებს სახელმწიფოს? – დაფინანსების მთავარი წყარო მოქალაქის და ბიზნესის  გადახდილი გადასახადებია.

რატომ უნდა გადაიხადოს მოქალაქემ გადასახადი? – სახელმწიფოს ჭირდება შემოსავალი ფუნქციების განსახორციელებლად.

საიდან უნდა გადაიხადოს მოქალაქემ გადასახადი? – მიღებული შემოსავლიდან.

რა უჯდება თითოეულ მოქალაქეს ჩვენი სახელმწიფოს შენახვა? – არსებული კანონმდებლობით სულ მცირე ხელფასის მეხუთედი უნდა უჯდებოდეს. ჩვენს რეალობაში კი საქმე სხვაგვარადაა. 3 მილიონ ადამიანს თეთრიც არ უჯდება (თუ კანონი არ დაარღვია და  ჯარიმა არ გადაიხადა, რა თქმა უნდა).

 

რამდენი ადამიანი შრომობს სახელმწიფოს სასარგებლოდ?

სულ 3 729 500 ვართ. სახელმწიფოს სასარგებლოდ მხოლოდ 698 080 ადამიანი შრომობს. არჩენს საკუთარ ოჯახს და საშემოსავლო გადასახადის სახით მისთვის საკმაოდ სოლიდურ თანხას, ხელფასის მეხუთედს ბიუჯეტში იხდის. დანარჩენი მოსახლეობა  ან უმუშევარია ან თვითდასაქმებული ან ბავშვი ან სტუდენტი ან პენსიონერი ან დიასახლისი ან კიდევ სხვა რამ.. ამ 3 მილიონ ადამიანს 1 თეთრიც არ უჯდება სახელმწიფოს შენახვა.

 

რამდენი ადამიანი ელის სახელმწიფოსგან ზრუნვას და სარგებელს? – ყველა. უფრო მეტად ის 3 მილიონი ადამიანი, ვინც ანგარიშვალდებული არ არის სახელმწიფოსთან, მაგრამ ზრუნვა სჭირდება.

ამ 3 მილიონ ადამიანს სახელმწიფო “უფასოდ” აძლევს: (საკმარისია თუ არა, ცალკე თემაა; ხარისხიანია თუ არა ცალკე თემაა, უფასო რომ არ არის – ცალკე თემაა):

1. სკოლამდელ, საშუალო და რიგ შემთხვევაში უმაღლეს განათლებას.
2. უფინანსებს ჯანდაცვას.
3. საჭიროების შემთხვევაში უხდის პენსიის მსგავს შემწეობას.
4. საჭიროების შემთხვევაში დროებით უნიშნავს სოციალურ შემწეობას.
5. უწესებს შეღავათებს კომუნალურ გადასახადებზე, საზოგადოებრივ ტრანსპორტზე და ა.შ.

სანაცვლოდ რას იღებს მთავრობა? ღირსეულ ანაზღაურებას, კომფორტს, სიცოცხლის ბოლომდე გარანტირებულ მომავალს.

ანუ ჩვენივე გადახდილი გადასახადებიდან მოგროვილი ფულით პირობითად “მიდის ბაზარში” ჩვენთვის ყიდულობს არც ისე ხარისხიან სერვისებს, თავისთვის ფუფუნებას. ჩვენ გვაჭმევს ხმელ პურს, თვითონ წინ უდგას თაფლის ქილა. მაგრამ ჩვენ მაინც კმაყოფილები ვართ, იმიტომ რომ გვარწმუნებენ ეს პროდუქტები უფასოდ მოგვცეს, ნაჩუქარია. ნაჩუქარ ცხენს კი კბილი არ გაესინჯება. 

ხალხის აზრით, კარგია მთავრობა, როცა (თუნდაც უხარისხო) მომსახურებას “უფასოდ” არიგებს და სანაცვლოდ არაფერს სთხოვს. თავის მხრივ, არც მთარობა გადადგამს არაპოპულარულ ნაბიჯს და ვერ მოგთხოვს შენ: ტაქსის მძღოლო, რეპეტიტორო, ხელოსანო, გარემოვაჭრევ, ფერმერო თუ მევენახე გადასახადის გადახდას. მერე ხომ ხმას აღარ მისცემ და ის კარგ ხელფას-პრემია-დანამატს ვეღარ მიიღებს. შენ კიდევ ტაქსის მძღოლო, რეპეტიტორო, ხელოსანო, გარემოვაჭრევ, ფერმერო თუ მევენახე ნუ გგონია რომ კარგი მთავრობაა თუ 10 თეთრიდან 1-1.5 თეთრს არ გთხოვს. მას ისიც ჰყოფნის რაც ბიუჯეტშია მოგროვილი, მე და შენ კი გაუმართავ ქვეყანაში უღირსად ვცხოვრობთ.

მერე მარტივად იტყვიან ბიუჯეტში ფული არ არის და გარემოს ვერ დავიცავთო, ვერც ხელფასს გაგიზრდით პედაგოგებო და ჯარისკაცებოო. თუ თავად დააკლდებათ კერძო ბიზნესს “დაპრესავენ”, ის პროდუქტს გააძვირებს და ირიბად ისევ ჩვენ დაგვაწვება ეს ხარჯი.

ასე რომ, შენი ლოგიკა:

ტაქსის მძღოლი: – დამასაქმა რო ლიცენზიას მთხოვს?!

ბაზრობის გამყიდველი: რად მინდა სალარო აპარატი სიფთა ვარ დღეს.

გარემოვაჭრე: – რას ვყიდი სალარო აპარატისას..

მევენახე: – გადაგვიხადეთ ფული ყურძენში!

მეთხილე: ბაღები დაისეტყვა და გადაგვიხადეთ კომპენსაცია!

ფერმერი: სახელმწიფომ რო არ დამითვალოს მე არ ვიცი რამდენი ძროხა და ქათამი მყავს? 

ხელოსანი: შპალერის გაკვრაში რა გადასახადს მთხოვთ, კი არ მეხალისება!

ოჯახის დამხმარე: სხვას ვემსახურები და კიდევ მე უნდა გადავიხადო გადასახადი?

ასე რომ, ეს ლოგიკა გადახედვას საჭიროებს.

მე სიამოვნებით მივცემდი ხმას პარტიას, რომელიც წინასაარჩევნოდ დაგვპირდება, რომ თავის ენაზე აუხსნის ხალხს გადასახადის გადახდის საჭიროებას, სამოქალაქო განათლების უმარტივეს პრინციპებს, საზოგადოებრივი აზროვნების მნიშვნელობას და ა.შ. 

მოსახლეობის დიდ ნაწილს დღემდე ჰგონია, რომ სახელმწიფომ უნდა შექმნას სამუშაო ადგილები. ააშენოს ქარხანა-საწარმოები, უნდა დაასაქმოს და ხელფასი უხადოს მოსახლეობას. რა გასაკვირია, ყველა პოლიტიკური ძალა ხომ ამ დაპირებით იმარჯვებს არჩევნებში. სინამდვილეში ეს არის ტყუილი. სახელმწიფო სამუშაო ადგილებს ვერ შექნის, არ არის ეს მისი საქმე და იმიტომ. სახელმწიფოს მხოლოდ შუამავალი რგოლის ფუნქცია აქვს ბიზნესსა და მოქალაქეს შორის. მეტიც, მოქალაქეა ვალდებული აჩვენოს შემოსავლები და გადაიხადოს გადასახადები. შემდეგ აკონტროლოს მთავრობა, როგორ და რაში ხარჯავს მის მიერ გადახდილ ფულს.

ჩვენს რეალობაში კი რა ხდება?

უმუშევარი მოქალაქის პოზიცია

თუ სახელმწიფო დასაქმებას ვერ ახერხებს ზრუნვა მაინც უნდა შეძლოს – ყოველ თვე სოციალური შემწეობა მისცეს (ფული აჩუქოს), ჯანმრთელობა, განათლება დაუფინანსოს და ფინანსური შეღავათები გაუწიოს.

რა ხდება თუ ადამიანმა მოახერხა, გარისკა და დიდი  წვალებით რაიმე საქმე წამოიწყო? ანუ გახდა თვითდასაქმებული:

თვითდასაქმებულის პოზიცია

სახელმწიფოს მის ჯიბესთან აღარაფერი ესაქმება. დაასაქმა,რომ ახლა რამეც სთხოვოს. მერე რა რომ ორ კაპიკს შოულობს? უშრომლად ხომ არ მოსდის ეს ფული, ამიტომ სახელმწიფო შენ შენთვის იყავი და თავშიც ქვა გიხლია. თუ გაუჭირდება მერე მოგაკითხავს. შენ ხომ არ დაგისაქმებია და რას თხოვ!!

ოფიციალური სტატისტიკით, შეთავაზებულ სამსახურზე უარი 7 500 -მა სოციალურად დაუცველმა მოქალაქემ თქვა. (წყარო: ჯანდაცვის სამინისტროს დასაქმების პორტალ www.worknet.gov.geადმინისტრაცია) რატომ?

სოციალურად დაუცველის პოზიცია ) (მოვიაზრებ, იმ 7 500 სოციალურად დაუცველს, ვინც შეთავაზებულ სამსახურზე უარი თქვა)

იმიტომ რომ დაბალ ხელფასზე (300-500 ლარი) მუშაობა არ უღირს. გზის და კვების ფული რომ გამოაკლოს შეიძლება ცოტათი მეტი დარჩეს, ვიდრე სოციალური შემწეობის სახით ისედაც უხდის სახელმწიფო. მერე ტანსაცმელი ჭირდება, ფეხსაცმელიც. თან შრომაც მოუწევს. მერე ან მოეწონება დამსაქმებელს ან არა. რისკია ხედავთ? უშრომლად კი ასე თუ ისე ცხოვრობს. სკოლა უფასო აქვთ მის შვილებს, ექიმი დაჭირდება უფასოა (წამალიო იკითხავთ, ეგ მეც მიკვირს). ხილს და ნუგბარს დიდი ხანია შეელია. „მეორადებში“ კაპიკებში იყიდება სამოსი. აღარც ასაკი აქვს და აღარც თვითგანვითარების ნერვები. შეეჩვია თან სიღარიბეს და ავად თუ კარგად ცხოვრობს. სამსახური რომ დაიწყოს სოციალურ შემწეობას დაკარგავს. არ ფიქრობს, რომ ასეთ შემთხვევაში სარგებელს სახელმწიფოსაც მისცემს და ოჯახსაც.  თავად კი საკუთარი თავის პატრონი გახდება და სხვისი დასაცავი აღარ იქნება.

 ხომ გაინტერესებთ , გვეშველება თუ არა რამე? გვეშველება თუ მუქთა კუბოზე ოცნებას გადავეჩვევით. თუ არარსებულ უფასო ფულზე ზღაპრებს არ დავიჯერებთ, თუ გავიაზრებთ, რომ ბუნებაში უფასო არაფერია და იმას რასაც “უფასოდ” გვასაღებენ, სინამდვილეში საერთო ყულაბიდან ყიდულობენ. სანაცვლოდ კი სხვა სფეროს აკლებენ. ეს გარდუვალია. სახლიდან ფული არავის მოაქვს არც წიგნებისთვის, არც ჯანდაცვისთვის, არც სოფლის მეურნეობის პროგრამებისთვის და ა.შ. გვეშველება, თუ ავიღებთ პასუხისმგებლობას და ვაღიარებთ, რომ სახელმწიფოს ძალა განათლებულ, განვითარებულ მოქალაქეებზე დგას და არა რომელიმე მთავრობის მეთაურის დაგეგმილ პოლიტიკაზე. ყველა მოქალაქე, გლეხი იქნება თუ პროფესორი ერთნაირად ვალდებულია გაინაწილოს პასუხისმგებლობა.

სხვანაირად სახელმწიფოები ვერ შენდება. მუქთა კუბოზე მეოცნებეები ამაზე უკეთეს სახელმწიფოს ვერ ავაშენებთ.

უხილავი ბავშვები

თბილისის ერთ სკოლაში მოსწავლეთა მშობლებმა ერთმანეთს ისე სცემეს, რომ პატრულის გამოძახება გახდა საჭირო. შემთხვევა მშობელთა კრებაზე მოხდა. ერთმანეთს რიგითი, ტიპიური განვითარების მოსწავლის და შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ბავშვის მშობლები დაუპირისპირდნენ.  მშობლების უმეტესობა კლასიდან ჰიპერ აქტიური სინდრომის მქონე თეკლას გადაყვანას მოითხოვდა.

-” ამდენი წელი ხო ვიტანდით შენ შვილს, ახლა შენ შედი ჩვენ მდგომარეობაში და წაიყვანე აქედან! მაინც ვერაფერს სწავლობს და ჩვენ შვილებსაც ხელს უშლის, ტყულად ცდებიან მასწავლებლები მაგაზე, სხვა ბავშვებისთვის დრო აღარ რჩებათ, მაგის დაწყნარებას უნდებიან, ყელში აქვთ ამოსული მაგისი სიგიჟეები!”

თეკლას დედა ჯერ მშვიდად უხსნიდა, რომ გაეროს  შშმ პირთა უფლებების კონვენციის 24-ე მუხლის და ზოგადი განათლების შესახებ საქართველოს კანონის მიხედვით, მის შვილსაც ისევე ჰქონდა განათლების მიღების უფლება, როგორც სხვა დანარჩენ ბავშვებს. თუმცა ეს აქამდეც არა ერთხელ ეთქვა. ამჯერად, კლასის მშობლები იმდენად პრინციპულები იყვნენ, რომ საქმე ფიზიკურ შეხლა-შემოხლამდე მივიდა და მშობელთა კრება საპატრულო პოლიციაში გაგრძელდა.

“რას აკეთებდა ასეთს მეცხრე კლასელი თეკლა?” – ვკითხე ამ ჩხუბის ერთ-ერთ მონაწილეს, მეორე დღეს რომ ყვებოდა მომხდარს.

– “ქცევის დარღვევა აქვს. დიდხანს ერთ ადგილზე ჯდომა არ შეუძლია.  გაკვეთილის მიმდინარეობის დროს ჭამს. ყურადღებას იქცევს. აქამდეც ცუდად იქცეოდა, მაგრამ რაც გარდატეხის ასაკი დაეწყო, არც მინდა თქმა, რას აკეთებს. ბოლო დროს ფანჯრის რაფაზე ადის და გადახტომით იმუქრება, ამის გამო გაკვეთილები იშლება. გვეცოდებოდა, ხმას არ ვიღებდით. 9 კლასის განათლება ხომ მიიღო? წავიდეს ახლა და მისცეს ჩვენ შვილებს სწავლის საშუალება” –  მიყვება აღშფოთებული მშობელი.

– სად უნდა წავიდეს? იქნებ ეს გარემო მისთვის ყველაზე ახლობელია? იქნებ სხვაგან უფრო ცუდად იგრძნოს თავი? იქნებ დარჩენილი 3 წელი ახდენს გარდამტეხ პოზიტიურ გავლენას მის ცხოვრებაში? ან თქვენ რა კომპეტენცია გაქვთ, რომ აიძულებთ სკოლა დატოვოს? ვინ გითხრათ, რომ სკოლა მხოლოდ “ჯანმრთელი” ბავშვებისთვის არის? იქნებ სკოლას მოსთხვოთ სასწავლო პროცესის დახვეწა, ბავშვი რატომ უნდა გაწიროთ?

-“არა გენაცვალე, მარტო მაგათ ხომ არა აქვთ უფლებები, ჩვენც ხომ გვაქვს?! მე ის ვიცი, რომ არ მინდა, ჩემი შვილი მთელი დღე ეგეთს უყურებდეს. სადაც უნდა იქ წავიდეს. მაგისგან მაინც არაფერი გამოვა.. სკოლაა ეს და არა საგიჟე!”

—————————–

გაეროს ბავშვთა ფონდის ბოლო მონაცემებით, საქართველოს მოსახლეობის 40%-ზე მეტს ნეგატიური დამოკიდებულება აქვს შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირების მიმართ. ცრუ შიშებს, რომ შეზღუდული შესაძლებლობები გადამდებია, ინფორმაციის ნაკლებობა იწვევს. სტერეოტიპული მიგომებს კი კულტურული და რელიგიური ნორმები კვებავს. თეკლასაც იმ 9 სასწავლო  წლის განმავლობაში ხან ყალბად, ღვთის საჩუქარს ეძახდნენ,  ხან ღმერთი გამოცდას უწყობს მის მშობლებსო, ზურგს უკან იმასაც ამბობდნენ, ალბათ, მაგათ მამა-პაპას დიდი ცოდვა აწევს კისერზე და იმის სასჯელად გაჩნდა ეს ბავშვი ასეთიო. მოკლედ, ვერ შეიყვარეს თეკლა. ერთფეროვანმა სისტემამ, საზოგადოებამ  ვერ შეიყვარა განსხვავებული ბავშვი და ინკლუზიური სწავლების მულტიდისწიპლინურ საბჭოზე ადრე კლასელების მშობლებმა გამოუტანეს განაჩენი. იმ ჩხუბის შემდეგ თეკლა სკოლიდან გაიყვნეს და სახლში გამოკეტეს.

არადა, თეკლას “დაწყებითების” მასწავლებელი იხსენებს, რომ პატარა ლამაზი, ცისფერთვალება გოგო სპეციალურად მისთვის შედგენილ გეგმას თავს ართმევდა. წერაც ისწავლა, კითხვაც, ანგარიშიც, ქცევაც ადექვატური გაუხდა, საკლასო აქტოვობებშიც ერთვებოდა. თანაკლასელებიც მართებულად რეაგირებდნენ მის ქცევებზე. რა უნდა მომხდარიყო შემდეგ, ერთი მასწავლებლისგან ბევრ მასწავლებელთან რომ მოხვდა თეკლა? იქნებ სტიგმა, რომ ამისგან არაფერი გამოვა; იქნებ უნდობლობა – ამან რა უნდა ისწავლოს; იქნებ ურთიერთობის არ ცოდნა – არ ვიცი ამას რა მოვუხერხო;  იქნებ შიში – ის განსხვავებულია;

ან იქნებ უბრალოდ უსიყვარულობა?

საქართველოში 10 000 შშმ ბავშვია დარეგისტრირებული. გაცილებით მეტი – სარაუდოდ, 34 000 ბავშვი “უხილავია”. ეს ნიშნავს რომ ოჯახი მათ არ აჩენს.. მალავს.. ესირცხვილება ბავშვის გამოჩენა, რადგან ის არის განსხვავებული. ერთფეროვან საზოგადოებას კი განსხვავებული ბავშვები არ უყვარს. აი, როგორც თეკლა ვერ შეიყვარეს.

 

სკოლა – ლიმუზინი – შარვალი და კოსტუმი

მეგი კავთუაშვილის ბლოგი

მე რომ სკოლის მასწავლებელი ვიყო არ წავიდოდი მე-12 კლასელების ბანკეტზე. შემრცხვებოდა მოსწავლეების და მათი მშობლების.  რაც ჩემგან სკოლის კედლებში უნდა მიეღოთ,  რეპეტიტორებისგან რომ ისწავლეს. რაშიც სახელმწიფომ მე ხელფასი გადამიხადა, იგივე ცოდნის ყიდვა მშობლებს რომ სხვაგან მოუხდათ. რა დროშიც მე უნდა მესწავლებინა, ის პერიოდი უშედეგოდ დასრულდა და დამატებითი დროის დახარჯვა მოუხდათ ბავშვებს.

ვერ წავიდოდი ბანკეტზე და ჩემ „ქეიფ-დროს ტარებაში“ კიდევ დამატებით   ვერ დავახარჯინებდი ნასესხებ ან სიმწრით ნაშოვნ ფულს მოსწავლეების მშობლებს.

გულშემოყრილი დამხვდა ჩემი სტილისტი. გამოვკითხე, რა გჭირს, ხომ მშვიდობა გაქვს-მეთქი. ჩაეცინა, ჩემი ბიჭი სკოლას ამთავრებს და საბანკეტოდ 400 – 400 ლარს აგროვებენო. დამრიგებელს უთქვამს, ყველა მასწავლებელი უნდა დავპატიჟოთ და ლიმუზინები ვიქირაოთო. თან შარვალ-კოსტუმიც საყიდელი გვაქვს და ვის ვესესხო ფული, იმას ვფიქრობო. გლდანში ხდება ეს.

რა ბანკეტი, რა მასწავლებელი, რა ლიმუზინი, რა შარვალ-კოსტუმი..

თუ დედამიწაზე არ ვარ „შემომილაწუნეთ“ !

View original post

სიყვარულს(ა) მალვა უნდა?!

არის ხოლმე მომენტები, გინდა ქუჩაში გავარდე და იყვირო, რომ გიყვარს. მერე გახსენდება, ინტიმური ამბების გულის გარეთ გატანა არ ღირს – საქირქილოდ და საღიმილოდ არ გემეტება შენი გრძნობები. იცი, ასი წლის მერეც ემახსოვრებათ და საჭიროების შემთხვევაში ნიშნის მოგებითაც წამოგაძახებენ – აი, ეგეც შენი სიყვარულიო!

სადღაც, გონების მიყრუებულ კუნჭულში ის აზრიც ბჟუტავს, ბავშვობაში რომ დაგარიგეს, გოგომ ბიჭს სიყვარული არ უნდა აუხსნასო!
მერე მეზობლის ჩერჩეტი ქალი გახსენდება, ხატზე რომ იფიცებს თავისი ქმრის პატიოსნებას, ქმარი კი მის ჩუმად ყველა კაბიანს ეტორღიალება.
ამ და სხვა მიზეზებით საგულდაგულოდ ვმალავთ გრძნობებს. როგორც სექსი დილის მზით განათებულ ოთახში, ისე გვესირცხვილება სიყვარულის საჯაროდ გამოხატვა. (მაინც და მაინც, თქვენ თავზე ნუ მიიღებთ 😉 ) თითქოს ქორწინება სიყვარულის წერტილია, თითქოს ერთნაირად გრძელდებოდეს მერე ყოველი დღე.
ვმალავთ სიყვარულს, ყველაზე დიდ პოზიტივს დედამიწაზე და ვასხივებთ სევდას, ბრაზს, დაღლას, ნეგატივს. უარყოფითი ემოციები უფრო “იყიდება” ჩვენში, არადა სიყვარულის ბოლსაც უნდა გამოშვება, გული რომ არ გაგლიჯოს და არ გადმოვიდეს საგულედან. უნდა გამოშვება, იმიტომ რომ “მოწამლო” სხვებიც, გადასდო სხვებსაც..
სიყვარული გადამდებია და მალვა რომ არ უნდოდეს, რომ არ გვესირცხვილებოდეს, გავაძღობდით ერთმანეთს ბედნიერი ამბებით.
გეტყოდით, რომ არის შემთხვევები, როცა მეგობარი, მეუღლე და საყვარელი ერთ კაცში ერთიანდება.
გეტყოდით რომ გადის წლები, მე კი დღითიდღე ვრწმუნდები, მასთან ყოფნა ყველაზე კარგი გადაწყვეტილებაა, რაც ცხოვრებაში მიმიღია.
გეტყოდით, რომ მიხარია დროულად რომ გავიცანი – ვაი თუ, სხვა ყოფილიყო მისი ცოლი, ვაი თუ ჩემს დაგვიანებულ გრძნობას დაენგრია სხვისი ოჯახი.
გეტყოდით, რომ ათწლეულის შემდეგაც მებედნიერება მასთან ყოფნა.
გეტყოდით, რომ მე და ბავშვები ერთმანეთს ვასწრებთ, ვინ გაუღებს კარს.

გეტყოდით, რომ საღამოს ცალი ყურით ლიფტის ხმას ვუსმენ, დაკაკუნებამდე რომ მოვასწრო კარის გაღება.
გეტყოდით, რომ დილით, ცხელი ყავის სურნელი მაღვიძებს და გვიან საღამოს სამსახურიდან სახლში დაბრუნებულს ტაფაზე მიმწვარი კარტოფილი მხვდება;
გეტყოდით, რომ დილით ბავშვები ჩუმად გაყავს ოთახიდან, მე ნება-ნება გაღვიძება შევძლო;
გეტყოდით, რომ თანაბრად ვინაწილებთ მშობლობის დაღლას და სიამოვნებას.
გეტყოდით, რომ არასოდეს ვაიძულებ, გამომყვეს საყიდლებზე და არასოდეს მაიძულებს გავიღიმო, როცა უხასიათოდ ვარ.
გეტყოდით, რომ ხანდახან მინდა გავვარდე ქუჩაში და ვიყვირო, რომ მიყვარს, მაგრამ არ მემეტება თქვენთვის ჩემი ამბები. თან ბავშვობიდან დამაჯერეს, რომ სიყვარულს მალვა უნდა. ჰოდა, ვიქნები ჩემთვის ჩუმად ..
ფუ ფუ ფუ თვალი არ მეცეს 🙂

ქაოსი შიმშილის სახელით

მეჩქარება, 16:00-ზე შეხვედრა მაქვს ჩანიშნული, სულ 15 წუთია დარჩენილი. დგას ჩემს უკან “ოპელი” და მძღოლი არ ჩანს. ჩაკეტილი ვარ. 5 წუთიანი უიმედო ტრიალის შემდეგ მივხვდი,  დაცდას აზრი არ ქონდა. დომინოს პრინციპით დამენგრეოდა ყველა გეგმა და გავიქეცი ფეხით, მერე ტაქსით. საქმე რომ მოვილიე, დავბრუნდი ჩემს მანქანასთან. ისევ ისე დგას “ოპელი”, ამჯერად პატრონთან ერთად. ამ დროს ერთადერთი სურვილი გაქვს, არ დავწერ, ისედაც გეცოდინებათ. მაგრამ..

შუახნის კაცი, მოკლე შარვლით, გაცრეცილი დიდი ზომის ქურთუკით, საბარგულს მიყუდებია. პირში სიტყვები ვერ მოვაგროვე, ისე უმწეოდ გამოიყურებოდა ჩემი გამბრაზებელი. გავაღე მანქანა და გაწიე მეთქი, ვთხოვე.

“- ხო გავწევ რა იყო, არ არი სხვა ადგილი” – უკმაყოფილოდ აზოზინდა.
“- ადგილი რომ არ იყო, 200 მეტრის დაშორებით გავაჩერე და თქვენც რო გადადგათ 2 ნაბიჯი რა მოხდება, ან ნომერი მაინც დაგეტოვათ მანქანაზე”
“- ნეტა შენა რაა.. მეტი პრობლემა რო არა გაქვს!”
“- თქვენ შემიქმენით დღეს პრობლემა.” – ჩემთვის ჩავილაპარაკე.
“- აესე რაა.. წაისმევენ პომადას, მოაჯდებიან მერსედესებს და კიდე შენა ხარ დამნაშავე” – არ ჩქარობს წასვლას.
” – ცოტა დრო მაქვს, გამაცალე მანქანა” – ავუწიე ხმას. სადღაციდან მესმის:
“- გაჭირვებული კაცია, რას დასჩხავიხარ”- ნაცნობი გამოესარჩლა.
“- რაკი გაჭირვებულია წესების დარღვევა შეუძლია?”
“- წადი რა, გაიარე. შარზე ხარ. შენ რა იცი ხალხი როგორ ცხოვრობს, შენ ლუკმა-პური უნდა გქონდეს საშოვნელი და მერე გნახავდი ერთი !!!”
ბოლომდე ვერ მივხვდი, რა კავშირი იყო ლუკმა-პურის შოვნასა და მანქანის არასწორ პარკირებას შორის ან რატომ ჩათვალა რომ მე არ მაქვს “ლუკმა პური” საშოვნელი, მაგრამ გავჩუმდი. აზრი არ ქონდა – შენ მარჯვნივ ხარ, ისინი მარცხნივ არიან. ან პირიქით. ხმას ამოიღებ და ისევ შენ გამოდიხარ უზრდელი, უგულო, თავში ავარდნილი გულქვა დედაკაცი.
ქვეყანაში ქაოსია, რომელსაც ლუკმა-პურის შოვნის სახელით გამართლება აქვს.
გარევაჭრობას ვერაფერს ვუზამთ, ბაზრის ქირას ვერ იხდიან მოვაჭრეები. მეტროს ამოსასვლელებთან დაყრილ მეორადი ტანსაცმლის გროვებს უნდა შევეგოუთ, იმიტომ რომ შია ხალხს.

“ელიავას” ბაზრობის ნაცვლად ცენტრალური პარკი ვერ გაკეთდება, გარეუბნებში ვინ წავა ქვიშა-ხრეში-ცემენტისთვის! მტკვრის პირას თუ თაბაშირ-მუყაო არ იყიდე, რაა მამული.
ტაქსებზე ლიცენზიას ვერ შემოვიღებთ, სად აქვთ ამდენი ფული საწყალ მძღოლებს?
სავალდებულო ტექდათვალიერებას ვერ დავაკანონებთ, რა ქნას ხალხმა, საიდან მოიტანონ ახალი მანქანები?
გზა უნდა გადაჭრან, ხიდზე ვერ ავლენ, ამდენ საფეხურს რა აივლის?
წითელზე ვერ გაჩერდებიან, ეჩქარებათ!
ავტოფარეხი რომ ჭირდებათ თორემ, ამ ნაძვს კი არაფერს ერჩის და ა.შ.
ყველაფერს გამართლება აქვს. ვიძრომიალოთ ნაგავში, ვიმგზავროთ ფახ-ფახით, ვისუნთქოთ კიბო, ვიცხოვროთ ქაოსში. მთავარია ლუკმა-პური ვიშოვოთ, რა გზებით და როგორ აღარ აქვს მნიშვნელობა.
სადამდეც ვიქნებით ვიქნებით.

ალაგ-ალაგ გამოფხიზლებული ერი

ჩვენ არც ღვთისმშობლის წილხვედრი ქვეყანა ვართ და არც “ყველაზე დამპალი ნაროდი”. ერთი ჩვეულებრივი ერი ვართ, ცოტა გულიანი და ბევრი “ამ ჩემს ფეხებს” მოქალაქით. გულიანები შინაურის მიმართ, თორემ სხვისი დედა? სხვისი მამა? სხვისი შვილი? სხვისი მოხუცი? – მოიცა ერთი რაა…
ალაგ-ალაგ გამოვფხიზლდებით ხოლმე, ვინმე გალეშილმა მძღოლმა ახალგაზრდა გოგო თუ მოგვიკლა; ყურები თუ გაუხვრიტეს ბავშვს პირდაპირ ეთერში, ბებიის დაწიოკების ვიდეო თუ გააზიარა შვილიშვილმა, ზაზა თუ გვყავს გადასაყვანი ALL STAR-ში და ა.შ. ისე გავერთიანდებით დედა ფუტკარსაც შეშურდება. ასეთ მომენტებში მჯერა, დავით აღმაშენებელმა 50 000 მეომრით თურქ-სელჯუკების 300 ათასიანი კოალიციური ლაშქარი რომ დაამარცხა დიდგორში. მაგრამ ..
ფრაგმენტულად გამოვანათებთ და მერე ისევ ვყარვართ. ადამიანის პატივისცემა არ ვიცით; წესებს და კანონებს არად დაგიდევთ; პირადი ინტერესი უზენაესობს.
მთავრობაშიც ჩვენ ვართ – ხან მე, ხან შენ, ხან ჩემი მეგობარი, ხან შენი მეგობარი.
პატრულშიც ჩვენ ვართ,
ექიმებიც ჩვენ ვართ,
მასწავლებლებიც ჩვენ ვართ,
სამღვდელოებაშიც ჩვენ ვართ – რაც ერიო, ის ბერიო.

მიღებული გასამრჯელოს გასამართლებლად ფაფხურის იმიტაციას ვქმნით და დრო გაგვყავს.

“რაც მთავარია”, ერთმანეთის გვესმის. მერე რა თუ ურიგოდ წავიდა, მერე რა თუ ავტომოძრაობაში შეგაფერხა, მერე რა თუ კარგად ვერ გასწავლა, მერე რა თუ არასწორი წამალი გამოგიწერა, მერე რა თუ დაკისრებულ მოვალეობას თავს ვერ ართმევს. არაუშავს. სულ ასე ხომ არ იქნება? შენ გაჩუმდი, თავისით” გამოსწორდება! მთავარია ხელი არ გავანძრიოთ, ხმა არ ამოვიღოთ. რა მოხდა მერე ცოტა თავზე თუ გადაგვივლის, ისეთებს შევგუებულვართ, ამასაც გავუძლებთ.

აბა, სულ ასე ხომ არ იქნება..

არადა, იქნება.

ჩემი უცნაური მოგზაურობა საფრანგეთში

მე არ მოგიყვებით ლუვრის, ვერსალის, ეიფელის კოშკის ან პარიზის ღვთისმშობლის ტაძრის შესახებ. არც ივ სენ ლორანის, კოკო შანელის, კრისტიან დიორის, პიერ კარდენის სამოდელო სახლებზე გეტყვით რამეს. მე ნამდვილ საფრანგეთში მოვხვდი, ისეთში სადაც მილიონერების გვერდით რიგითი, საშუალო და დაბალი შეძლების ფრანგები ცხოვრობენ. ყველაფერი კი იმით დაიწყო, რომ კანის უძრავი ქონების საერთაშორისო გამოფენაზე საქმიანი მიწვევა მივიღე.

მოლოდინი

მივლინებაში წასვლის წინ სულ გგონია, რომ საქმეს ძალიან სწრაფად მორჩები და დრო აუცილებლად დაგრჩება ცოტა ხნით ჭეშმარიტ ტურისტად გადაიქცე. მეც ამ ფიქრებით დახუნძლული ვზივარ თვითმფრინავში (პირღია, რომ აფრენისას ყურები არ დამიგუბდეს) და ცხადად ვხედავ, როგორ გავყურებ ფრანგულ რივიერას სასტუმროს ნომრის ვერანდიდან. როგორ მივქრივარ ლაჟვარდოვან სანაპიროზე “ფერარის” “კატერით” და როგორ მივირთმევ ვარდისფერ შუშხუნა ღვინოს ფრანგული ბროლის ჭიქიდან. ოცნებები ბორტგამცილებლის შემოთავაზებულმა გემრიელობებმა იმსხვერპლა.

 რეალობა

ნიცაში დილაადრიან ჩავფრინდით. რა თქმა უნდა, არც მანქანა დაგხვდა და არც სასტუმროში დაბინავების დრო დაგვრჩა. რაკიღა ფრანგი ტაქსისტის მოთხოვნილი 100 ევროც არ აღმოგვაჩნდა, 2 ევროიანი ავტობუსი მოვძებნეთ, ჩანთები საბარგულში შევჭუჭყნეთ და კანის კინოფესტივალის სასახლესთან ახლოს გაჩერებაზე ჩამოვედით. ბარგი შევინახეთ. აკრედიტაცია გავიარეთ და მთელი ღამის ნამგზავრები უძრავი ქონების საერთაშორისო გამოფენაზე შევცვივდით.

საქმე

კანი – მილიონერების ქალაქი. კინოფესტივალის მუდმივი მასპინძელი ამჟამად უძრავი ქონების სფეროში მსოფლიოს ყველაზე გავლენიან ადამიანებს მასპინძლობს. ათასობით საქმიანი შეხვედრა, ასობით ინვესტორი, დეველოპერი, ბანკირი, ბროკერი, საინვესტიციო ფონდი, დელეგაცია, მედია საშუალება ფუსფუსებს, გეგმავს, ათანხმებს, სანაცნობო წრეს აფართოვებს, კონსულტაციებს გადის, იღიმის, ფოტოებს იღებს, ერთმანეთს ხელს ართმევს. პავილიონები დამთვალიერებელს ვეღარ იტევს. საქმე თავზე გვაყრია. საქართველოს პაწუკა სტენდს რუსეთის დელეგაციის წევრები ეხვევიან. საქმიანი შეხვედრები ქართული ღვინის და ჩურჩხელის დეგუსტაციის პარალელურად მიდის – მერე რა რომ კანში ვართ, მერე რა რომ კანი საფრანგეთია, ჩვენ ჩვენებური მასპინძლობა ვიცით. პატარა გემრიელი ქვეყნის წარმომადგენლები შეხვედრას შეხვედრაზე მართავენ.

შოპინგი

სამუშაო დღის ბოლოს გამოვქასქასდით მე და ჩემი ოპერატორი. ტელეფონის ნომერი ვიყიდეთ. სახლებში დავრეკეთ. ქალაქში გავიარეთ. ტურისტების ტევა არ იყო ქუჩებში. Bonjour გვესალმებიან მაღაზიებში. მიკვირს, მიხარია, ძალას მმატებს “თუ ყიდვა არ გინდა რას დაეთრევის” ქალაქიდან ვარ ჩასული. დამავიწყდა რომ ნამგზავრი ვარ, დაღლილი, მშიერი, ახალი სუნთქვა გამეხსნა. სადაც არის დაღამდება. მაღაზიიდან მხოლოდ ერთი მიზნით გამოვდივარ, მეორე მაღაზიაში რომ შევიდე. ოპერატორი გარეთ ზის – “ისვენებს”, თვლემს, ეწევა, “ათვალიერებს”, მაკვირდება ხომ ჯანმრთელად ვარ, უკვირს, ელოდება როდის დავეცემი, აქა იქ თვალს მავლებს – არ დავეკარგო. “ერთიც და მოვდივარ” – შევძახებ და იმ იმედით რომ თბილისში ნანახ 500 ლარიან ყავისფერ ტილოს პიჯაკს სამშობლოში ბევრად იაფად ვნახავ “სინექუანონში” შეშლილივით შევრბივარ. მაღაზიაში უჩვეულო უწესრიგობაა. ჭერიდან დაშვებული სარკის წინ ტანსაცმლის გორა დგას. 4 კონსულტანტი ამაოდ ცდილობს პოტენციური კლიენტისთვის შესაფერისი შარვლის, ქურთუკის, პერანგის მორგებას, კიდევ ორი ამაოდ კეცავს ძირს დაყრილ ტექსტილს და უკმაყოფილოდ ბუზღუნებს. კლიენტი არ იმჩნევს, ცალი ხელით საკიდზე ჩამოკონწიალებულ მაისურს იტოლებს, მეორეთი ტელეფონს იღებს, რეკავს და განგმირული ხმით იწყებს: “რა ქენი დეეეე ჭამე მაწვნის კერძიიი? ” ქართველია. აქამდე რატომ ვერ მივხვდი. თბილისში დაბრუნდება და იტყვის დავიხვიე მთელი საფრანგეთი თავზეო. მართალიც იქნება. შემეშინდა, ჩემი ტელეფონიც არ აწკრიალებულიყო და მეც იმ ენაზე არ დამეწყო ლაპარაკი. ჩუმად გამოვიძურწე.

tax

დაბინდებულიყო, ჩანთები ავიღეთ, გაჩერებაზე მივედით და მერეღა შევამჩნიე “რენჯროვერი” ყველაზე ცუდი ბრენდი იყო, რითიც კანში “ტაქსაობდნენ”. კონკურენცია დიდია. მძღოლები გაჩერებაზე ერთად დგანან და კლიენტს როგორც ნადავლს ისე ინაწინებენ. “რენჯროვერის” მძღოლს სასტუმროს მისამართი რომ ვუთხარით, 90 ევროზე ნაკლები არ გამოვაო. გადავამოწმეთ “პორშეთი” და “ბენტლით” მოტაქსავე მძღოლებთან, არ მოგვატყუოს მეთქი. კი გამახსენდა, სამსახურიდან სახლამდე მიყვანაში 1 ლარის დაკლებაზე რომ ვეჯღანები ხოლმე თბილისელ მძღოლებს, მაგრამ რას ვიზამდი საფრანგეთის ყველაზე ძვირადღირებულ კურორტზე – გავიღეთ მსხვერპლი.

სასტუმრო

დაახლოებით ისეთ ადგილებში გვატარა, ჩვენში რომ “პერევალს” ვეძახით და მთაწმინდიდან კუკიის გავლით ვაზისუბნის ბოლოში ახვიდე. ჯიპიარესმა რომ აჩვენა აქ არის სასტუმროო, კიდევ ნახევარი საათი ვეძებეთ ჯერ მანქანით, შემდეგ ფეხით. ბოლოს მივაგენით – ერთ სართულიანი შენობა იყო, ვუვლით გარშემო როგორც ზღაპრებში, გასაღების ჭუჭრუტანიდან გამომავალი სინათლით ვიპოვეთ კარი. “სასტუმროში” კაციშვილის ჭაჭანება არ არის. როდისღაც კუთხური ფრანგულით მოსაუბრე ერთადერთი თანამშრომელი ქალი გამოჩნდა, გასაღებების ასხმიდან ერთი ცალი გამოაძვრინა და ჩაბნელებული დერეფნისკენ გაგვიძღვა. ჩანთები დავაწყეთ. იმედგაცრუებულმა მიმოვიხედე. მივხვდი, რომ შუასაუკუნეების ფუნდუკში ვიყავი. ის იყო მდგომარეობასთან შეგუება დავიწყე. გავიფიქრე, რაც არის არის, საფრანგეთში ვარ, ხასიათს არ გავიფუჭებ, დავიძინებ მეთქი და ორი თითით საწოლის გადასაფარებელი ავწიე. თურმე რა მელის.. ლოგინს თეთრეული არ ქონდა. აი ასე, უზეწრო ლეიბებზე უკონვერტოდ ეწყო გაძუნძგლული ლურჯი ადიალები და ბალიშები და ეს ხდებოდა ჩემს თავს საფრანგეთში 2011 წელს.

აქ ჩაირთო განგაშის ზარები. მოვიხმე ფუნდუკის დიასახლისი. ვერ ვაგებინებ რა მინდა. კუთხური ფრანგულის გარდა არაფერი ესმის. საცოდავად იყურება და ხელებს შლის რა გინდაო. ჩემმა სახემ ოპერატორი აიძულა სიმშვიდე და ნათელი გონება შენარჩუნებინა. ურეკავს მეგობარს, რომლის ცოლმაც იცის ფრანგული. მეგობრის ცოლი უხსნის რომ ლოგინს სჭირდება თეთრეული, რომ გაძუნძგლულ “ადიალებში” ჩაწოლა არაჰიგიენურია. კარგითო. გამომყევითო. ფუნდუკის საკუჭნაოში შემიყვანა, იქექა, იქექა და ზეწრები იპოვა. მხოლოდ ზეწრები.. უკან დასახევი გზა არ გვქონდა. იყო ღამე და ჩვენ ორნი, მე და ჩემი ოპერატორი ვიყავით უცხო ქვეყნის მიყრუებულ სოფელში, სადაც არც ტრანსპორტია, არც სულიერის ჭაჭანება. იმ ღამეს გვეძინა ჩაცმულებს. დაძინებამდე მადიანად მივირთვით კანის სუპერმარკეტში ნაყიდი “პეჩენიები”, დავაყოლეთ თბილისიდან წაღებული ბორჯომი. ჩვენ ფუნდუკში არც ჩაი და ყავა იყო. მაშინ პირველად და უკანასკნელად გავიფიქრე, რომ ჩხოროწყუში უკეთესი სასტუმროები გვაქვს.

მომსახურება

ინათა თუ არა იქ რა გაგვაჩერებდა. ავიკიდეთ ჩვენი ბარგი-ბარხანა და გავუყევით გზას კანისკენ. 1 კმ-ის ფეხით სიარულის შემდეგ კაფე გამოჩნდა. გაგვიხარდა. დავსხედით. შემწვარი “ჩიქენი” და კარტოფილი შევუკვეთეთ. ნახევარი საათის შემდეგ სისხლით მოწუწული წინსაფრიანი მიმტანი მოგვიახლოვდა, მგონი თვითონ დაკლა ის ქათამი. ეს იყო წუთი, როცა დავრწმუნდი, რომ თბილისში არ არის ყველაზე ცუდი მომსახურება.

ქუჩაში

ვდგავართ ტროტუარზე მე და ჩემი ოპერატორი და ვკამათობთ აქეთ უნდა წავიდეთ თუ იქით. ჩვენი ლაპარაკი ყვირილად გვესმის. უჩვეულოდ დაწყნარდა გარემო. შუქნიშანი არ არის, მაგრამ მოძრაობის ორივე მხარეს მანქანები გაჩერებულა, მძღოლები მშვიდად, წყნარად, ღიმილით გვიყურებენ. ვაი, ვფიქრობ “მიჩანს რამე”? რა უნდათ. ქვეითთა გადასასვლელთან ახლოს ვმდგარვართ. ისხდნენ და გველოდნენ საყვარელი ფრანგები როდის გადავკვეთდით ჩვენს გზას. არც სიგნალი, არც აგრესია.

ტრანსპორტში

მოვიდა ავტობუსი. მძღოლს რომ მისამართი ვუთხარით, არაო, გეშლებათო. წამოდით მე გაჩვენებთ რომელ მხარეს უნდა დადგეთო. ავტობუსი მგზავრებიანად გაჩერებაზე დატოვა, გამოგვყვა და იმ გაჩერებამდე მიგვაცილა სადაც ჩვენთვის საჭირო ტრანსპორტი გამოივლიდა. წარმატებული დღე გვისურვა და ღიმილით დაგვემშვიდობა.
მეორე ავტობუსი ისეთი იყო, უბანში რომ დადის და თითქმის ყოველ დღე ერთი და იგივე მგზავრები გადაყავს. ტემპერამენტიანი მძღოლი მთელი გზა ხმამაღლა ელაპარაკებოდა ვინმე ანტუანს და ჟერარს. თან საცობებსა და მოტოციკლის მძღოლებზე ჩხუბობდა. ვიწრო ქუჩაზე ცუდად გაჩერებული მანქანა შენიშნა, გვერდი რომ აუარა, პოლიციაში დარეკა და ეჩხუბა, რატომ არ აწესრიგებთ პარკირების საკითხებს, ხელი მეშლება მოძრაობაშიო. ახლა თქვენ მიხვდით რა სიტყვებით შეამკო ჩემმა ოპერატორმა ბატონი მძღოლი. სახით კი უღიმოდა, მაგრამ ქართულად სულ ბოზი და ჩამშვები ნაბიჭვარი ეძახა საფრანგეთის კანონმორჩილ მოქალაქეს.

ღამე კანში

გვიან მოვრჩით მუშაობას. უბადრუკ ფუნდუკში დაბრუნებას ქალაქში გასეირნება ვამჯობინეთ. იმ საღამოსაც ჩვეულ ბრწყინავდა ფრანგული რივიერა. საქმიანმა შეხვედრებმა არაფორმალურ გარემოში ზღვაში მოლივლივე იახტებზე გადაინაცვლა. ასობით გემბანიდან შეჟუჟუნებული ჟღურტულები, კისკისები, არ შემაწუხებელი მუსიკები ისმოდა. დუღდა, დუღდა, დუღდა სიცოცხლე.
მე კი დიდხანს ვიჯექი სანაპიროზე. შორიდან ვუთვალთვალებდი მსოფლიოში ყველაზე გავლენიანი და მდიდარი ადამიანების გუგუნს, გემიდან კაზინოს შორის რომ მოძრაობდნენ. დავყურებდი ჩემს ფეხებზე ხაშურში 34 ლარად ნაყიდ ბოტასებს და ვფიქრობდი, რომ ჩემს ქალაქში უკვე დიდი ხანია დაღამდა. ჩემს სოფელში კი მალე გაიღვიძებენ, რომ საქონელი გადენონ.  ორივეს ცხოვრება ქვია. აქაც და იქაც.